Pensioen en zelfstandige activiteit

Wist je dat je als gepensioneerde nog actief kan blijven werken als zelfstandige? Je pensioen is perfect te combineren met de (verdere) uitoefening van een zelfstandige activiteit. In sommige gevallen moet je je inkomsten wel beperken.

Moet je sociale bijdragen betalen als actieve gepensioneerde?

Ontvang je een rustpensioen als zelfstandige of als werknemer en werk je verder als zelfstandige, dan blijf je verzekeringsplichtig. Naargelang je inkomsten, ben je verder sociale bijdragen verschuldigd. Als gepensioneerde zelfstandige betaal je vanaf het kwartaal van pensionering 14,70% van je netto belastbaar beroepsinkomen aan sociale bijdragen. Is je inkomen uit je zelfstandige activiteit beperkt en verdien je niet meer dan 3.730,88 euro (netto belastbaar jaarinkomen), dan betaal je als gepensioneerde zelfstandige geen sociale bijdragen. 

Voorbeeld 

Marie is zelfstandige in hoofdberoep en gaat met pensioen op 1 juli 2024. Ze zet haar activiteiten als zelfstandige verder. Ze verwacht voor het jaar 2024 een netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige van 25.000 euro.  Haar definitieve sociale bijdragen (inclusief beheerskosten) zien er in dat geval als volgt uit: 

 

  • Voor het eerste en het tweede kwartaal van 2024 zal ze als zelfstandige in hoofdberoep een sociale bijdrage verschuldigd zijn aan 20,50% van het netto belastbaar jaarinkomen als zelfstandige. Dit komt neer op 1.331,86 euro per kwartaal.  
  • Vanaf het derde kwartaal van 2024 wordt haar aansluiting als zelfstandige omgeschakeld naar een aansluiting als ‘gepensioneerde’. Aangezien het jaarlijkse bijdragepercentage vanaf dan 14,70% is, bedraagt de sociale bijdrage  955,04 euro per kwartaal.  

Tip: Net zoals voor een zelfstandige in hoofdberoep berekenen we eerst voorlopige bijdragen op basis van je netto belastbaar inkomen van 3 jaar voordien. Verwacht je naar aanleiding van je pensioen lagere inkomsten als zelfstandige, dan kan je altijd een aanvraag tot vermindering van je voorlopige bijdragen indienen via My Liantis of via je persoonlijke klantenadviseur.  

Wens je meer informatie over je sociale bijdragen als gepensioneerde zelfstandige? Je persoonlijke klantenadviseur bezorgt je met plezier ons infoblad Pensioen en verder werken.   

Wanneer moet je je inkomen beperken?

Wanneer je een pensioen ontvangt en tegelijk een zelfstandige activiteit uitoefent, moet je in bepaalde gevallen je inkomsten beperken.

Onbeperkt bijverdienen

Vanaf 1 januari van het jaar waarin je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, mag je onbeperkt bijverdienen. Wie vroeger met pensioen gaat, kan onbeperkt bijverdienen op voorwaarde dat je een loopbaan van minstens 45 jaar kan aantonen. 

Voorbeeld

Stephane werkte als osteopaat voor een voetbalvereniging en gaat op 65-jarige leeftijd met pensioen. Na zijn pensioen wil hij die activiteit zelfstandig voortzetten. Hij kan onbeperkt bijverdienen als zelfstandig osteopaat. 

Let op: ben je geboren tussen 1 januari 1960 en 31 december 1963? Dan is je wettelijke pensioenleeftijd 66 jaar. Ben je geboren in 1964 of later, dan is je wettelijke pensioenleeftijd 67 jaar.  

Inkomsten beperken

Zefstandigen die vervroegd met pensioen gaan en geen loopbaan van 45 jaar kunnen aantonen, moeten de inkomsten uit hun zelfstandige activiteit beperken vanaf de ingangsdatum van hun pensioen.  

Voorbeeld

Marie gaat vanaf 1 januari 2024 vervroegd met pensioen en moet haar netto belastbaar jaarinkomen beperken tot 7.880 euro (zie hieronder de tabel). 

Stephane gaat vanaf 1 juli 2024 vervroegd met pensioen en moet vanaf die datum zijn inkomsten als zelfstandige beperken tot 6/12de van 7.880 euro, namelijk 3.940 euro. Vanaf het jaar 2025 geldt dan weer het volledige bedrag van de inkomensgrens. 

Krijg je enkel een overlevingspensioen? Dan moet je ook je inkomsten beperken, ongeacht je leeftijd.  

Ontvang je een gezinspensioen? Dan moet je huwelijkspartner zijn of haar inkomsten ook beperken. Bekijk hier de grensbedragen voor je partner

Tot 1 januari van het jaar van de 65ste verjaardag

 Enkel rustpensioen of rust- en overlevingspensioenEnkel overlevingspensioen
 Loopbaan < 45 jaarLoopbaan ≥ 45 jaar 
Zonder kinderen ten laste€ 7.880*Geen beperking€ 18.347* 
Met één kind ten laste€ 11.820* Geen beperking€ 27.521* 
   + verhoging van € 4.587*
per extra kind ten laste

*netto belastbaar jaarinkomen

Vanaf 1 januari van het jaar van de 65ste verjaardag

 Enkel overlevingspensioen of enkel echtscheidingspensioen(Ook) rustpensioen
Zonder kinderen ten laste€ 22.760*Geen beperking
Met één of meerdere kinderen ten laste€ 27.685*Geen beperking

*netto belastbaar jaarinkomen

Wat als je de inkomensgrens overschrijdt?

Als je inkomen de grens gedurende een bepaald jaar overschrijdt, wordt het pensioen van dat jaar verminderd met het percentage van de overschrijding.

Voorbeeld

Als je beroepsinkomsten het toegelaten grensbedrag met 34% overschrijden, wordt je pensioen van dat jaar met 34% verminderd.

Welke sociale rechten bouw je op?

Als je een pensioen ontvangt, bouw je geen sociale rechten meer op, ook al betaal je nog sociale bijdragen. Deze solidariteitsbijdrage wordt gebruikt om de sociale zekerheid van de zelfstandigen te versterken. 

Uitzonderingen

Buitenlands pensioen

Als je een buitenlands pensioen ontvangt, kan dit tot gevolg hebben dat je voor je zelfstandige activiteit in België kan aansluiten als zelfstandige in bijberoep of als gepensioneerde. Neem contact op met Liantis voor advies op maat.

Zelfstandige activiteit tijdens brugpensioen

Een brugpensioen is eigenlijk een werkloosheidsuitkering betaald via je vakbond of de hulpkas, aangevuld met een bijdrage van je werkgever. Deze uitkering kan je in de regel niet cumuleren met de uitoefening van een zelfstandige activiteit tenzij de RVA hier toestemming voor geeft, wat op zich slechts zeer uitzonderlijk gebeurt. Je zal niet kunnen aansluiten als gepensioneerde, maar wel als zelfstandige in hoofdberoep of bijberoep.

Pensioen en onbezoldigd mandaat

Ben je onbezoldigd bestuurder van een vennootschap en oefen je verder geen operationele of commerciële activiteiten uit, dan hoef je als gepensioneerde doorgaans niet langer aangesloten te blijven. Is je bestuurdersmandaat onbezoldigd, maar ben je de enige zaakvoerder van een vennootschap? Dan moet je in de meeste gevallen wel aangesloten blijven.

Je zet je activiteiten als zelfstandige stop

Ga je op pensioen en zet je al je zelfstandige activiteiten stop? Dan hoef je natuurlijk niet langer sociale bijdragen te betalen.  

Stop je in het kwartaal waarin je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt? Dan ben je voor dat kwartaal vrijgesteld van sociale bijdragen. Dit geldt ook wanneer je de activiteiten stopzet in het kwartaal waarin je het pensioen vervroegd (of eventueel uitgesteld) opneemt.   

Let op!  

  • Hou er rekening mee dat je na de stopzetting van je loopbaan nog inkomstenherzieningen kan ontvangen voor de voorlopige bijdragen die je in de voorgaande jaren hebt betaald.  
  • Je inkomsten worden omgezet (‘geproratiseerd’) op jaarbasis als je in een bepaald bijdragejaar minder dan 4 kwartalen actief bent. Als je bijvoorbeeld in juni al je zelfstandige activiteiten stopzet en met pensioen gaat op 1 juli 2024, dan zal je in 2024 maar twee kwartalen actief zijn geweest als zelfstandige. Had je van 1 januari t.e.m. 30 juni 2024 bijvoorbeeld een netto belastbaar inkomen van 20.000 euro, dan herleiden we dit inkomen eerst naar een jaarinkomen, door te delen door 2 en te vermenigvuldigen met 4. Op basis van dit ‘geproratiseerd’ inkomen berekenen we je definitieve sociale bijdragen.